Nieswoiste zapalenia jelit, na czele z wrzodziejącym zapaleniem jelit oraz chorobą Leśniowskiego-Crohna należą do grupy schorzeń o nieustalonej etiologii, bardzo trudnych do wyleczenia. Ostatnio spore nadzieje wiąże się w tej materii z kannabinoidami – w tym kannabidiolem (CBD).
Nieswoiste zapalenia jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD) to grupowa nazwa kilku chorób o zwykle niepoznanej przyczynie, które atakują nasze jelita. W ich efekcie w układzie pokarmowym powstają owrzodzenia, a funkcja narządów zostaje zaburzona.
Chorzy na wrzodziejące zapalenie jelit oraz chorobę Leśniowskiego-Crohna (bo te przodują w statystykach IBD) skarżą się na uporczywe biegunki, często na zmianę z zaparciami, utratę wagi, dotyka ich niedokrwistość.
W ciężkich przypadkach choremu może grozić nawet będący skutkiem długotrwałych zmian w jelitach nowotwór tego narządu. Czasem pojawia się konieczność resekcji (usunięcia) części zmienionego chorobowo jelita, zdarzają się też przypadki śmiertelne.
Niestety, przyczyna pojawienia się choroby nie jest w IBD prosta do ustalenia. Więcej – często jest to niemożliwe. Głównymi „podejrzanymi”, obok uwarunkowań genetycznych, są tzw. czynniki cywilizacyjne: stres, dieta, także nadmiernie czyste środowisko życia, powodujące nieadekwatne reakcje układu immunologicznego.
„Nudząc się” w otoczeniu gdzie jest mało chorobotwórczych mikrobów, układ odpornościowy pacjenta atakuje własny organizm.
CBD i THC na ratunek w nieswoistych zapaleniach jelit?
Tropem prowadzącym do wzięcia pod uwagę kannabinoidów konopnych jako leków lub co najmniej substancji wspierających leczenie IBD jest rola układu endokannabinoidowego w ciele człowieka.
Układ endokannabinoidowy (z którego receptorami wiążą się kannabinoidy konopne modyfikując jego pracę) pełni w organizmie funkcję regulacyjną. W tym – reguluje on funkcjonowanie układu immunologicznego.
Idący tym tropem naukowcy Federico Massa, Giovanni Marsicano i Beat Lutz przeprowadzili w roku 2004 doświadczenie na myszach. Sztucznie wywoływali oni u gryzoni stan zapalny jelit, a następnie leczyli je, obserwując równocześnie reakcje receptorów układu endokannabinoidowego rozmieszczonych w jelitach.
Okazało się, że w powrocie do zdrowia w przypadku IBD układ endokannabinoidowy odgrywa niebanalną rolę. Wnioski z badań Massy, Marsicano i Lutz były następujące: w leczeniu nieswoistych zapaleń jelit warto skupić się na układzie endokannabinoidowym.
Tu na scenę wchodzą kannabinoidy konopne. Wśród wielu różnych efektów, jakie za pośrednictwem układu endokannabinoidowego wywołują kannabidiol (CBD) i tetrahydrokannabinol (THC), wymienia się właśnie łagodzenie różnorodnych stanów zapalnych.
Czy także tych dotykających jelit?
Marihuana na pomoc jelitom
Pomysł, by w leczeniu stanów zapalnych jelit wykorzystać konopie, nie jest nowy. Szeroko korzystała z nich w tym celu już medycyna starożytna, która zalecała marihuanę nie tylko na stany zapalne, ale także na różnego rodzaju zaburzenia pracy układu pokarmowego.
Relacje starożytnych medyków udało się potwierdzić nowożytnym naukowcom. Okazało się mianowicie, iż preparaty pozyskiwane z Canabis sativa są w stanie poprawić stan kliniczny pacjentów cierpiących na chorobę Crohna.
Wiadomo, że na tych chorych zadziałał miks THC + CBD. Jak to wygląda w przypadku samego kannabidiolu?
CBD w nieswoistych zapaleniach jelit
Tu wyniki badań nie są już tak oczywiste. Kannabidiol, podobnie jak tetrahydrokannabinol ma właściwości przeciwzapalne. Jednak w przeciwieństwie do THC, CBD nie wykazuje działania psychotycznego, jest zatem bezpieczniejszy w użyciu.
Zastosowano go np. u grupy dwudziestu ochotników z chorobą Crohna. Części badanych aplikowano olej CBD, reszcie oliwę z oliwek. Niestety, wyniki eksperymentu nie wskazały jednoznacznej poprawy stanu zdrowia u osób przyjmujących CBD/oliwę z oliwek.
Nie oznacza to, że w przyszłości nie okaże się, że jest on nieskuteczny w terapii nieswoistych zapaleń jelit. W przytoczonym badaniu zastosowano bardzo niskie dawki CBD (5 mg/2 x dziennie przez osiem tygodni). Tymczasem bezpieczna dawka CBD jest o wiele wyższa.
Należy także pamiętać, że CBD jest kananbinoidem pozytywnie wpływającym na stan układu nerwowego. A to właśnie czynniki psychiczne (stres!) uważa się za jedna z przyczyn coraz częstszego występowania nieswoistych zapaleń jelit.